|
از طرفی در
احادیث به راضی بودن به رزق کم از خدا توصیه شده و از طرفی در احادیث
آمده تولید را بالا ببرید. این دو رویکرد را چطور می‌شود در وجود یک
فرد داشت؟
وقتی چند گزاره مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد و یا با هم تطبیق داده
شده و مقایسه می‌شوند، باید مراقب بود که ذهن دچار "خلط مبحث" نگردد.
رزق، راضی بودن، مصرف، تولید و ...، هر کدام مقوله‌ای متفاوت هستند و
البته انسان نیز موجودی تک بُعدی نمی‌باشد.
الف – کشورهایی
چون آلمان، ژاپن، انگلیس، چین و فرانسه، از قدرتمندترین کشورهای تولید
کننده‌ی جهان هستند، اما جالب آن که در "مصرف"، از مقتصدترین و
صرفه‌جوترین و راضی‌ترین مردمان هستند.
وقتی یک آلمانی می‌خواهد گوشت بخرد، یک یا چند ورق (مثل کالباس)
می‌خرد، نه چند کیلو یا یک شقه – وقتی می‌خواهد میوه بخرد، یک یا دو یا
سه عدد بر می‌دارد و نه چند کیلو یا یک صندوق – وارد خانه که می‌شود،
فقط آباژور بالای سرش را روشن می‌کند و نه چلچراغ‌های تمامی اتاق‌ها،
راهروها و ... – وقتی مراسم عقد می‌گیرد، چند نفر فامیل یا دوست را به
یک میهمانی ساده (قهوه و شیرینی) دعوت می‌کند و نه دویست نفر را به یک
تالار لوکس و مجلل ...، خودروهای گران قیمتی چون: مرسدس، ب‌ام‌و،
پورشه، آودی و ...، تولید آلمان هستند، اما در خیابان‌های کشورهای عربی
و ایران بیشتر دیده می‌شوند – در آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و
...، هرگز نمی‌بینید که یک دختر دانشجو که برای رفتن به دانشگاه یا
خرید سیب زمینی از خانه خارج شده است، این قدر آرایش کند و عمراً چنین
لوازم آرایشی داشته باشد و اگر به او توصیه کنید، می‌گوید: "مگر من
هنرپیشه یا رقاصه هستم؟!" همین‌طور یک پسر جوان بر خود ضرورت نمی‌بیند
که حتماً کفش آدیداس یا تی‌شرت برند و یا شلوار فاق کوتاه با مارک ...
بپوشد. عمراً ورژن‌های متفاوت گوشی آیفون، در اروپا (حتی میان قشر پر
درآمد)، مثل ایران یا کشورهای عربی فروش داشته باشند.
ب – در
اسلام، نسبت به موضوعات متفاوت، دستورات متفاوتی وجود دارد:
ب/1 - یک
موقع دستور به "قناعت" است. فرقی نمی‌کند که شخص متمول باشد یا متوسط و
یا ضعیف. چنان چه اسراف در هر سه قشر دیده می‌شود، لذا به هر سه دستور
به "قناعت" داده شده است.
ب/2 – یک
موقع دستور به "راضی" بودن به رزق الهی داده شده است؛ منظور این نیست
که این رزق حتماً کم است و شما راضی باش. بلکه می‌فرماید: درست کار کن،
رزق حلال کسب کن و به آن راضی باش و به خاطر حرص و طمع، خود را به حرام
و فلاکت و هلاکت نیانداز. چه بسا سرمایه‌دار حرص بیشتری از فقیر داشته
باشد.
ب/3 – یک
موقع دستور به کار و تلاش داده شده است و متذکر می‌گردد که هر کسی به
نتیجه‌ی کار و تلاش خود می‌رسد و برای انسان، چه در امور عبادی و چه در
کسب و کار یا علم و دانایی، یا خودسازی و اخلاق ... و خلاصه در دنیا و
آخرت، هیچ چیزی به غیر از حاصل سعی و تلاشی که می‌نماید نیست:
«وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى»
(النّجم، 39)
ترجمه: و اينكه براى انسان جز آنچه تلاش كرده چيزى نيست.
ب / 4 – یک
موقع بحث از تولید است، تولید علم، تولید کشاورزی، تولید صنعتی ... و
حتی تولید مثل و ازدیاد جمعیت. ضمن تأکیدها و توصیه‌های فراوان به
تولید و نیز انذار از این که اگر تولید نداشته باشید، مصرف کنندگان عقب
افتاده و بالتبع وابسته خواهید بود، در ده‌ها یا صدها آموزه‌ی روایی،
علمی و سیره‌ی عملی، تأکید و تصریح بر تولید، سلامت، بالا بودن کیفیت،
کم کردن سود جهت زیاد شدن قدرت خرید، پرهیز از تقلب و ... دارد.
ج – اسلام
همان‌طور که تبنلی، تن‌پروری، مصرف‌زدگی، اسراف، تجمل‌گرایی، تفاخر و
تکبر را به شدت معصیت شمرده و تقبیح نموده است، امر به اقتصاد، به
تولید، به ثروت، به رفاه، کم کردن فاصله‌های طبقات اقتصادی و فرهنگی و
اجتماعی – نظم در امور تولیدی و اقتصادی و ... نموده است و بدیهی است
که نه تنها هیچ منافاتی بین آنها نیست، بلکه لازم و ملزوم می‌باشند.
x-shobhhe.com | 
